Kuća ljudskih prava Banjaluka poziva Vladu Republike Srpske da povuče Prijedlog Zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija i prestane sa pokušajima stavljanja pod svoju kontrolu rada i djelovanja udruženja građana i fonadacija u Republici Srpskoj. Ovakvi potezi, gdje se zakoni utvrđuju u tajnosti, kroz sporne procedure i bez valjanog/argumentovanog obrazloženja, vode daljoj izolaciji Republike Srpske i udaljavaju je od demokratskih vrijednosti i standarda.
Odredbe koje nudi Prijedlog Zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija predstavljaju atak na slobodu udruživanja u Republici Srpskoj i pokušaj direktnog miješanja u nezavisnost i autonomiju udruženja. U konačnici, predstavljaju pokušaj potpunog gašenja udruženja koja prate i ukazuju na propuste vlasti, ali i on-line medija koji su registrovani kao udruženja.
Prijedlog zakona se, u odnosu na raniji nacrt, razlikuje samo u tome što je još rigidniji. Ne samo da je zadržao stigmu „agent stranog uticaja“, nego je, u opisu čime ne smiju da se bave organizacije koje finansiraju strani subjekti, dodao i „djelovanje usmjereno na ugrožavanje demokratije i narušavanje integriteta Republike Srpske“. Ovim je dodatno sužen prostor za legitimno djelovanje udruženja, fondacija i on-line medija, te proširene mogućnosti za samovoljno postupanje prema neistomišljenicima. Ministarstvu pravde je ostavljeno diskreciono pravo da tumači termine kao što su „ugrožavanje demokratije“ i „narušavanje integriteta“, kao i nedozvoljene političke aktivnosti, a to su sve one aktivnosti usmjerene prema „organima, institucijama ili izabranim predstavnicima RS ili predstavnicima RS u institucijama Bosne i Hercegovine u smislu formulisanja politike, političkog ili interesa Republike Srpske“.
Pored toga, prijedlog i dalje sadrži odredbe koje nameću dodatna opterećenja udruženjima u smislu registracije i izvještavanja, a nije unaprijeđen ni dio koji se odnosi na inspekcijski nadzor, praćenje rada udruženja i izricanja mjera zabrane rada neprofitnim organizacijama.
Intencija prvo Nacrta, a sad i Prijedloga Zakona o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija je jasna – ugušiti i ućutkati sve koji misle drugačije od vladajućih struktura u RS.
Ponavljamo da je predloženi zakon suvišan, da je rad udruženja i fondacija već regulisan brojnim drugim zakonima u RS[1] i BiH, da je u suprotnosti sa više međunarodnih konvencija kojih je Bosna i Hercegovina članica, da je suprotan civilizacijskim i demokratskim postigunićima i načelima i da bi njegovo potencijalno usvajanje moglo imati trajne štetne posljedice po civilno društvo ne samo u Republici Srpskoj, nego u cijeloj Bosni i Hercegovini.
[1] Kao što su: Zakon o udruženjima i fondacijama Republike Srpske, Zakon o opštem upravnom postupku, Zakon o upravnim sporovima, Zakon o vanparničnom postupku , Zakon o računovodstvu i reviziji Republike Srpske, Zakon o inspekcijama Republike Srpske i drugi.
