Predstavnici Kuće ljudskih prava Banja Luka učestvovali su u ovogodišnoj konferenciji o ljudskim pravima koja se održala od 5. do 6. maja u Beču, a koja se organizuje pod pokroviteljstvom OSCE-a i Ureda OSCE-a za demokratske institucije i ljudska prava (ODIHR).
Širom regije OSCE-a, građanski prostor se smanjuje, ograničenja mirnog okupljanja se povećavaju, a branitelji i braniteljice ljudskih prava suočavaju se sa sve većim izazovima u obavljanju svog važnog rada.
OSCE i Predsjedništvo Finske pri OSCE-u okupili su vlade, civilno društvo i međunarodne organizacije kako bi razgovarali o opasnostima sa kojima se suočavaju demonstranti, kako se branitelji/ce ljudskih prava potiskuju ili ušutkuju, te šta se može učiniti da se građanski prostor održi otvorenim i podrže oni koji brane naša prava.
U okviru najveće godišnje konferencije o ljudskim pravima u Evropi (Human Dimension Implementation Meetings)—koja okuplja stotine vladinih zvaničnika, međunarodnih stručnjaka, predstavnika civilnog društva i aktivista za ljudska prava kako bi se procijenilo kako države provode svoje obaveze u pogledu garancije temeljnih vrijednosti koje promoviraju poštovanje ljudskih prava i osnovnih sloboda—održani su i posebni paneli na margini.
U saradnji sa Human Rights House Foundation, Edo Kanlić iz Transparency International u BiH i Redžib Skomorac iz Centra za životnu sredinu, kao predstavnici Kuće ljudskih prava Banja Luka, zajedno sa kolegama iz Komiteta pravnika za ljudska prava i Građanskih inicijativa iz Srbije, uzeli su učešće u panelu posvećenom trenutnim izazovima sa kojima se civilnog društvo suočava na Zapadnom Balkanu.
Kanlić je posebno ukazao da bi novi tzv. zakon o “stranim agentima” u Republici Srpskoj mogao biti potencijalno zloupotrijebljen protiv angažovanih građana. Iako je Ustavni sud Bosne i Hercegovine privremeno obustavio primjenu zakona, organizacije civilnog društva u Republici Srpskoj praktički djeluju u sferi pravne nesigurnosti zbog mogućnosti označavanja njihovog rada kao “politički neželjenog” usljed trenutnog političkog previranja, ustavnog revizionizma i retrogradnih narativa. Takođe je dao bitan doprinos na opštim sesijama koferencije, na kojima je istakao da trenutno političko stanje u državi vodi u ozbiljno ugrožavanje i povrede ljudskih prava i sloboda—što je neophodno hitno i adekvatno adresirati interno i na međunarodnom nivou.
Skomorac je ukazao da se u svrhu odmazde može iskoristiti i rekriminalizacija klevete u Republici Srpskoj, što može da vodi u autocenzuru i apstinenciju od uživanja slobode izražavanja. Dodao je da su SLAPP slučajevi (zloupotreba pravosuđa) prepoznati i u BiH, kao i upitnost institucionalne nezavisnosti u oblasti zaštite ljudskih prava. Pozvao je države članice OSCE-a (uključujući Evropsku uniju) da djeluju mnogo angažovanije, glasnije i preventivnije u slučajevima kršenja međunarodnih standarda. Posebno je pozvao na prioritetiziranje demokratizacije u oblasti zaštite životne sredine i javnih resursa—oblasti koja je, zbog svog autentičnog demokratkog potencijala, izuzetno važna za internu i regionalnu stabilnost i sigurnost.
U okviru svog strateškog rada, Kuća ljudskih prava Banja Luka, zajedno sa njenim članicama, nastaviće da identifikuje obrasce ugrožavanja ljudskih prava i sloboda, te da ozbiljne društvene i institucionalne devijacije komunicira sa međunarodnom javnošću i mehanizmima u cilju zaštite individualnih i kolektivnih prava građana i građanki Bosne i Hercegovine.
